Johan Engels: “CSRD moet in het DNA van een bedrijf komen”

De CSRD-richtlijn verplicht bedrijven om vanaf 2024 te rapporteren over hun impact op mens en milieu. Binnen JAJO zit Johan Engels bovenop deze nieuwe regelgeving. Hij vertelt hoe hij dit voor JAJO heeft aangepakt en wat het betekent in de praktijk.

De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) leidt een nieuw tijdperk in voor organisaties. Het maakt rapporteren over duurzaamheid net zo belangrijk als rapporteren over financiële resultaten. De richtlijn is onderdeel van de Europese Green Deal. Om op een goede manier te kunnen rapporteren over duurzaamheid moeten organisaties op zoek naar betrouwbare data, een gestroomlijnd proces, expertise op een groot aantal duurzaamheidsaspecten en de juiste technologie. Afgelopen jaar heeft Johan Engels, Controller Wonen bij JAJO, zich hier volop op gestort en is hij binnen het bedrijf de kartrekker op dit thema.

Appels met appels
“CSRD leidt tot vergelijkbare rapportages, zodat je ook appels met appels kunt vergelijken,” start Johan zijn uitleg. De CSRD wordt onderdeel van de jaarrekening en het jaarverslag en wordt ook gecontroleerd door een accountant. De rapportage laat zien hoe duurzaam en maatschappelijk verantwoord bedrijven ondernemen. Hiervoor zijn door de Europese Unie de ESG-criteria opgesteld. Dit gaat over milieu: hoe draagt het bedrijf bij aan het oplossen van milieu-uitdagingen, zoals CO2-uitstoot, vervuiling en ontbossing. Sociaal: hoe behandelt het bedrijf zijn werknemers? Dan moet je denken aan onderwerpen als gelijkheid, diversiteit, veiligheid en arbeidsomstandigheden. En governance: hoe wordt een bedrijf financieel en beleidsmatig gerund? Dan moet je denken aan corporate governance, security richtlijnen en de financiële structuur.

Johan: “We zijn begonnen met de materiële thema’s in kaart te brengen. We hebben met behulp van desk research een longlist gemaakt. We zijn gaan kijken in brancherapporten, eigen beleidsstukken en duurzaamheidsadviezen en kwamen zo tot een longlist van 500 thema’s. Deze hebben we uiteindelijk terug weten te brengen naar 27 thema’s, die van toepassing zijn op JAJO.”

Deze 27 thema’s hebben we vervolgens getoetst aan het dubbele materialiteitsprincipe. Dan kijk je aan de ene kant wat het effect van het thema is op jouw bedrijf en aan de andere kant het effect van jouw bedrijf op de omgeving (mens en milieu) is. Zo heeft JAJO bijvoorbeeld water nodig voor het maken van cement en beton. Beschikbaarheid van water is dan relevant. JAJO heeft daarom richtlijnen om ervoor te zorgen dat zij zelf een bijdrage hieraan leveren zodat er ook in de toekomst voldoende water beschikbaar blijft.”

Stakeholders
Johan zit er vol in en vertelt er met plezier over: “Het was ontzettend leuk om te doen. We hebben ook de stakeholders erbij betrokken en geraadpleegd over de thema’s. Dan moet je onder andere denken aan de aandeelhouders, klanten, leveranciers en partners. Wat wij een relevant thema vinden moeten zij ook relevant vinden. Na die laatste analyse hebben we de lijst uiteindelijk terug weten te brengen naar negen thema’s. Dit zijn thema’s die op dit moment van belang zijn. Dat blijft een dynamisch proces, je blijft je aanpassen aan de tijd en aan de strategie van JAJO.”

Het eerste thema is klimaatverandering. Het klimaat verandert en dat brengt risico’s met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan overstromingen, wateroverlast, verlaagde grondwaterstanden, hitte en droogte. We bereiden onszelf en onze projecten voor op deze risico’s door een gebouw en de omgeving te voorzien van bijvoorbeeld vergroening, waterretentie en -infiltratie, (passieve) koeling en zonwering. Ook willen we zo min mogelijk gebruikmaken van fossiele energie. Bij vervoer minimaliseren we het aantal ritten en maken we gebruik van elektrische voertuigen.

Het tweede thema is Gebruik grondstoffen en circulaire economie. Dit gaat over het sluiten van de materiaalkringloop en het verminderen van het grondstoffengebruik. Continu proberen om zoveel mogelijk duurzaam geproduceerde, hernieuwbare en beschikbare (hergebruik) grondstoffen toe te passen. Door gebouwen te renoveren en hergebruiken, verlengen we de levensduur. Eventuele reststoffen worden daarbij hoogwaardig gerecycled en/of hergebruikt.

Circulair beton
Het derde thema is Verantwoord bouwen. Wij streven naar gebouwen die energiezuinig en  klimaatvriendelijk zijn, waarbij verantwoord gebruik gemaakt wordt van circulaire grondstoffen. Daarom passen we bijvoorbeeld steeds meer circulair beton toe in onze projecten. Het gaat daarnaast om het beschermen, herstellen en bevorderen van biodiversiteit. Zorgen dat bouwwerkzaamheden minder belastend zijn voor het milieu.

Het vierde thema is Duurzaam wonen, werken en leven. “Het is niet alleen een kwestie van gebouwen neerzetten en weer weg. Het gaat ook om gevoel houden met de omgeving. Is er voldoende groen en zijn er voldoende voorzieningen in de wijk bijvoorbeeld. Het gaat om welzijn van de mensen. Zijn ze ook gelukkig op die plek. Hiervoor houden we gesprekken met mensen uit de omgeving en toekomstige bewoners. Zo is er veel meer focus op hoe je een goed product kunt realiseren, waar iedereen blij mee is.”

Het vijfde thema is Werving, training, ontwikkeling en behoud. Dit gaat in op goed werkgeverschap en het welzijn van medewerkers. Denk hierbij aan een gezonde werkomgeving met een goede werk/privé balans. En aan de ontwikkeling van medewerkers en een eerlijk beloningsbeleid met uitgebreid arbeidsvoorwaardenpakket.

Veilige werkomgeving
Het zesde thema is Goede gezondheid, veiligheid en welzijn van eigen medewerkers en op de bouwplaats. “Die bouwplaats hebben we hier bewust aan toegevoegd, want het gaat ons ook om de externe medewerkers. Je moet dan denken aan aandacht voor veilig werken en duurzame inzetbaarheid. Veiligheid gaat niet alleen om persoonlijke beschermingsmiddelen, maar ook om het vertrouwen om een melding te maken van een ongewenste situatie of ongewenst gedrag. Het gaat ook over goed voor jezelf zorgen en het aan durven geven als er sprake is van (teveel) stress. Het zevende thema is ‘Diversiteit en inclusie’. Iedereen wordt eerlijk behandeld en krijgt dezelfde kansen. Het maakt niet uit of je man of vrouw bent, welke achtergrond je hebt, hoe oud je bent, of je een handicap hebt of hoeveel onderwijs je hebt gehad. Er is gelijk loon voor werk van gelijke waarden.

Het achtste thema is Integere en beheerste bedrijfsvoering. Hieronder valt het beschermen van klokkenluiders, het beheer van relaties met leveranciers en het herkennen van ongewenst gedrag. Ken je de klanten, waar je zaken mee doet? Het negende thema is Nieuwe technologie en innovatie. Door de inzet van nieuwe technologische oplossingen en innovatieve werkwijzen blijven we onderscheidend in de toekomst. We hebben nieuwe technologie nodig om duurzame producten en projecten te kunnen realiseren. Daarom is technologie noodzakelijk bij het waarmaken van onze duurzaamheidsambities.

Johan: “Het is een uitdaging om CSRD goed te implementeren. We hebben er voor gekozen om het in te zetten als ‘tool for change’. Daarom hebben we het grondig  aangepakt met een dubbele materialiteitsanalyse en een stakeholdersonderzoek. We bouwen niet vanaf morgen alleen maar houten huizen of bedrijfspanden. Maar we denken er wel over na en stellen er doelen bij. Wat belangrijk is, is dat we vanuit een intrinsieke motivatie aan de slag zijn gegaan met duurzaamheid. Ook zonder wetgeving waren we hiermee bezig.”  

Vinger aan de pols
“Eigenlijk begint het nu pas. De materiële thema’s worden ingevoerd in onze bedrijfsvoering en er zijn concrete duurzaamheidsdoelen gesteld. We houden constant de vinger aan de pols. Het is onderdeel geworden van de agenda’s van werkoverleggen en plannen van aanpak. Zo is het in het DNA van JAJO gekomen.”

CSRD wordt gefaseerd ingevoerd, te beginnen bij de grote, beursgenoteerde bedrijven. JAJO moet vanaf 2025 voor het eerst rapporteren volgens deze richtlijn. JAJO heeft de ambitie om in 2024 een beknopte duurzaamheidsrapportage op te stellen conform de CSRD. “We zien CSRD als een beweging waar mensen op gaan aanhaken. En dan gaat het soms ook om hele laagdrempelige dingen. Zo was er een uitvoerder die zag dat de deuren van de bouwkeet steeds open bleven staan, terwijl de kachels stonden te branden. Die heeft er toen zelf deurdrangers op gezet, zodat er veel minder energie verloren gaat. Inmiddels zijn de bouwketen bij alle dochterondernemingen van JAJO voorzien van deurdrangers. Zo laagdrempelig kan het zijn.”, besluit Engels.