Geplaatst op 02 juni 2024
In een wereld waar steden steeds dichter bevolkt raken en de druk op het milieu toeneemt, kunnen groene daken en gevels helpen om die druk te verlichten en de gevolgen te dragen. Maar hoe ga je te werk als je een groen dak wil? Welke keuzes kun je maken en hoe zorg je ervoor dat het binnen het budget past? We vroegen het aan Friso Klapwijk van de Dakdokters Studio.
Waarom Groene Daken en Gevels?
“Groene daken en gevels bieden tal van voordelen. Ze helpen de stad te koelen, verminderen de belasting van het rioolstelsel door regenwater op te slaan en verbeteren de luchtkwaliteit door CO2 en fijnstof te filteren. Bovendien kunnen ze de levensduur van daken verlengen door bescherming tegen UV-straling en extreme temperaturen. Daktuinen en, meer in het algemeen, groene gebouwen worden steeds meer het nieuwe normaal. Niet alleen vanwege de vele milieuvoordelen, het representeert ook veel meer de manier waarop we willen wonen. De tijd van puur beton en glas is voorbij. De stadsbewoner wil weer in contact met de natuur zijn. Er zijn talloze opties voor de vergroening van gebouwen. Als je naar het dak kijkt dan kun je kiezen voor alleen een groen dak of een daktuin. Groene daken zijn meestal niet toegankelijk en bevatten vegetatie zoals sedum, bloemenweiden of andere onderhoudsarme planten. Deze daken dienen voornamelijk om de stedelijke omgeving te vergroenen en de ecologische voetafdruk te verkleinen. Daktuinen daarentegen zijn ontworpen voor recreatief gebruik en bieden hoogwaardige buitenruimtes voor bewoners en werknemers. Dit onderscheid helpt bij het bepalen van de juiste beplanting en onderhoudsstrategieën.”
Begin met een goede ontwerpfase
“De eerste stap naar een succesvol groen dak of groene gevel begint in de ontwerpfase. Het is cruciaal om vroeg in het project na te denken over de integratie van groen. Overweeg hoe het groen zal bijdragen aan de functionaliteit en esthetiek van het gebouw. Een goed ontwerp houdt rekening met de draagkracht van het dak, de waterdichting en de toegankelijkheid voor onderhoud. Door deze aspecten vanaf het begin mee te nemen, kunnen potentiële problemen later in het proces worden vermeden.”
Controleer de draagkracht en waterdichting
“Het is een open deur, maar zorg voor de juiste uitgangspunten als het gaat om de belasting. Stel de constructieve uitgangspunten vroegtijdig vast, zodat de constructeur weet waar hij mee moet rekenen.”
“Kies voor een hoogwaardig dakbedekkingsysteem met ook de juiste financiële uitgangspunten. Een volledig verkleefd systeem wordt door een verzekeraar gedekt, mits met de juiste daktechnische details uitgevoerd. Het is ook belangrijk om de dakbedekking te inspecteren en te testen. In de bestaande bouw wordt eigenlijk altijd het dak volledig gerenoveerd voordat het groene dak wordt geïnstalleerd.”
Onderhoud is cruciaal
“Het ontwerp moet ook rekening houden met het onderhoud van het groen. Zorg ervoor dat plantenbakken en beplanting gemakkelijk bereikbaar zijn voor onderhoudspersoneel. Bijvoorbeeld, door de hoogte van de borstwering aan te passen, kan extra hekwerk voor valbeveiliging worden vermeden, wat de onderhoudskosten verlaagt. Goede toegangspunten en veilige werkplekken zijn essentieel om ervoor te zorgen dat het onderhoud efficiënt en kosteneffectief kan worden uitgevoerd.”
Klimaatadaptieve maatregelen
“Groene daken en gevels spelen een belangrijke rol in klimaatadaptatie. Steeds vaker gaat het over blauwe-groene daken. Die kunnen regenwater opvangen en vasthouden, wat helpt bij het beheersen van neerslagpieken en hittestress. Het opgevangen water kan worden gebruikt voor irrigatie, wat de koelingseffecten van het groen versterkt. Bovendien kunnen sensoren worden geïnstalleerd om het waterniveau te meten en te regelen, wat bijdraagt aan een efficiënte waterhuishouding.”
Gebrek aan ruimte op het dak? Kijk naar gevelgroen
“Klimplanten kunnen een effectieve en esthetische oplossing zijn voor gevelgroen. Kies voor bladverliezende klimplanten die in de zomer voor schaduw zorgen en in de winter het licht doorlaten. Dit helpt bij de natuurlijke koeling van het gebouw zonder het lichtniveau in de winter te verminderen. Klimplanten kunnen ook bijdragen aan de isolatie van het gebouw, waardoor de energiekosten voor koeling verder worden verlaagd.”
Werk samen met specialisten
“Werk samen met groenspecialisten en ontwerpers die ervaring hebben met groene daken en gevels. Zij kunnen waardevolle inzichten bieden en helpen bij het maken van de juiste keuzes op het gebied van beplanting, watermanagement en onderhoud. Ook kijken ze mee naar het financiële plaatje en bespreken ze wat de mogelijkheden zijn binnen een vastgesteld budget.”
Vooroordelen over kosten en complexiteit
“Hoewel groene daken en gevels initiële extra kosten met zich meebrengen, levert het duidelijke meerwaarde. Denk aan besparingen op energiekosten door natuurlijke isolatie en koeling, en de verhoogde waarde van het vastgoed. Groene daken kunnen de temperatuur van een gebouw significant verlagen, wat leidt tot lagere kosten voor airconditioning.”
Houd rekening met wet- en regelgeving
“Steeds vaker stellen gemeenten eisen aan natuurinclusiviteit en klimaatadaptatie op het bouwkavel. Zorg ervoor dat je project voldoet aan de lokale wet- en regelgeving omtrent groene daken en gevels. Dit voorkomt vertragingen en extra kosten. Voor de bestaande bouw worden in veel steden subsidies en belastingvoordelen aangeboden voor projecten die bijdragen aan duurzaamheid en klimaatadaptatie. Het is de moeite waard om deze financiële voordelen te onderzoeken en te benutten.”
Denk aan de functie van het groen
“Een goed voorbeeld is de combinatie van groene daken met zonnepanelen, wat de efficiëntie van de zonnepanelen verhoogt door de koelere omgevingstemperatuur. Dit leidt tot een hogere energieopbrengst en draagt bij aan de duurzaamheid van het gebouw. Er zijn nieuwe ontwikkelingen in de zonnepanelenmarkt die de combinatie van groen en zon slimmer (en goedkoper) maken. Overweeg ook het toevoegen van groene elementen die bijdragen aan de biodiversiteit, zoals bij-vriendelijke planten en insectenhotels.”
Gebruik innovatieve technieken en materialen
“De integratie van technologie kan de effectiviteit van groene daken en gevels verder verbeteren. Blauwe-groene daken, bijvoorbeeld, combineren vegetatie met waterbergingstechnologieën. Sensoren en slimme irrigatiesystemen kunnen het waterniveau en de bewatering automatisch regelen, waardoor het onderhoud wordt vereenvoudigd en de efficiëntie wordt verhoogd. Gebruik duurzame materialen zoals gerecyclede substraten en milieuvriendelijke producten om de ecologische voetafdruk van het project te minimaliseren.”
Creëer multifunctionele ruimtes
“Groene daken en gevels hoeven niet beperkt te blijven tot een enkel doel. Overweeg multifunctionele ontwerpen die zowel esthetisch als functioneel zijn. Daktuinen kunnen bijvoorbeeld worden ingericht met zitplaatsen, wandelpaden en zelfs moestuinen. Dit biedt niet alleen een aantrekkelijke ruimte voor ontspanning, maar draagt ook bij aan de verbinding die mensen hebben met het pand en zelfs de gezondheid van de bewoners. Het combineren van groen met recreatieve en functionele elementen maakt het gebruik van stedelijke ruimte efficiënter en aantrekkelijker.”
Genoeg ruimte en mogelijkheden voor meer groene gebouwen. Bouwprofessionals kunnen groene daken en gevels effectief integreren in hun projecten, wat bijdraagt aan duurzamere en leefbaardere steden. De voordelen van groen zijn talrijk en met de juiste planning en samenwerking kunnen ze volledig worden benut.