Maarten Bakker: “Houtbouw is het herwinnen van een oude traditie”

Afgelopen maand werd het gloednieuwe Houtlab in Nieuwkuijk opgeleverd. Deze zomer is de feestelijke opening. Een showroom voor de laatste ontwikkelingen op het gebied van circulaire bouw en houtbouw. Maarten Bakker, Directeur van Woody Building Concepts, vertelt erover en neemt ons mee in zijn toekomstplannen.

“De naam ‘Houtlab’ is bewust gekozen. Het komt voort uit het experimentele karakter van het gebouw zelf, maar ook uit hoe het gebouw straks gebruikt wordt. Het moet een soort broedplaats worden, een plek waar we nieuwe concepten uitproberen,” vertelt Bakker over het recent opgeleverde Houtlab, ontworpen door architect Bart Spee.

“Lego voor volwassenen langs de A59” kopte Brabants Dagblad al over het nieuwe gebouw. “Het is denken in elementen, in blokjes inderdaad”, licht Bakker toe. Het gebouw bestaat uit circa 500 kuub hout. “Het is een volledig houten gebouw. Met een houten draagconstructie. Het beslaat ca. 2300 vierkante meter kantoor en een werkplaats. Woody Building Concepts gaat er zelf zitten, maar ook projectontwikkelaar Revolve Development, bouwbedrijf Pvvt en New Horizon; een bedrijf dat gebouwen ontmantelt en materialen ‘oogst’ voor hergebruik.

CO2-arme betonvloer
Naast hout willen we ook zoveel mogelijk gebruik maken van circulaire bouwmaterialen. Zo is bij Houtlab zelf ook gebruikgemaakt van circulair staal in de spanten en een circulair dak van citumen (circulair bitumen). En er ligt circulair beton op de vloeren. Leverancier Van Berlo heeft hier in samenwerking met New Horizon voor het eerst een CO2-arme betonvloer toegepast: het cementgehalte van het beton is een stuk lager. Er wordt gebruikgemaakt van de circulaire grondstoffen van New Horizon en gewerkt met staalvezels in plaats van traditioneel wapeningsstaal. Hierdoor hebben we het CO2-profiel van de betonvloer drastisch kunnen verlagen met circa 40%. Ook is de vloer scheurvrij, omdat er water uit het beton is gehaald. “Dit type vloer is een van de eerste in Nederland, die zo gemaakt is. Een mooi staaltje nieuwe technologie”, vertelt Bakker vol trots.

De houten gevel, de eyecatcher van het gebouw, is van fraké hout gemaakt. Voor de vloeren en wanden is gebruikgemaakt van CLT (Cross Laminated Timber), oftewel kruislaaghout. Verschillende lagen houtplaat haaks op elkaar gelijmd, waardoor het hout veel minder gaat werken. De balken zijn van gelamineerd hout. “Voor een traditionele massief houten balk heb je een gigantische boom nodig. Dat is door deze toepassing niet meer nodig,” licht Bakker toe.

Woody Building Concepts is in 2017 opgericht. Er zijn veel hybride gebouwen (beton gecombineerd met hout) gerealiseerd, samen met zusterbedrijf Hercuton. Bakker ziet momenteel de vraag naar volledig houten gebouwen toenemen. “Je ziet dat bedrijven hun doelstellingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen en milieu willen laten terugkomen in hun huisvesting. Daar past houtbouw heel mooi in. Het zijn ook hele prettige gebouwen. Aaibaar.”

CO2 beprijzen 
Houtbouw is nog steeds wel duurder dan traditionele bouw. “De voordelen van de lagere CO2-footprint zitten nu nog niet in de bouwprijs en materialen verwerkt,” legt Bakker uit. “Als men CO2 gaat beprijzen, dan gaat het een heel ander verhaal worden en kan het wel concurreren. Dat gebeurt al wel een beetje. Beton is vanwege de hoge energieprijzen steeds duurder geworden. En dan vooral het hoofdbestandsdeel cement. We denken dat hout, ook met de terug-plant-garanties, een steeds aantrekkelijker bouwmateriaal wordt in de toekomst.” Woody Building Concepts haalt hun hout uit productiebossen in Duitsland. Voor elke gekapte boom wordt weer een nieuwe geplant.

Het bedrijf ontwerpt én bouwt zelf en werkt veel samen met hun ‘zusjes’: staalbouwbedrijf Remco Ruimtebouw en betonbouwer Hercuton. “We werken bij het ontwerp met onze eigen of met externe architecten. Wij nemen daarna het hele traject voor onze rekening: van bouwvergunning tot engineering tot afbouw.”

Flexibiliteit is volgens het bedrijf de toekomst van gebouwen. Je moet makkelijk kunnen herbestemmen. Bakker: “Ons kantoor bijvoorbeeld is vrij indeelbaar. We bouwen met houten kolommen. Een soort kolommenraster van ca. vijf bij vijf meter. Dat kun je inrichten en als je er weer uitgaat, vrij indeelbaar opleveren.”

Cultuuromslag
“Woody Building Concepts richt zich op de zakelijke markt, maar we zullen houtbouw ook steeds vaker terug gaan zien op de particuliere markt”, denkt Bakker.

Er komt steeds meer kennis en ervaring met houtbouw in Nederland. Bakker: “Je moet in het begin, als je het ontwerp maakt, al kiezen voor houtbouw. Je kan het niet later heel makkelijk omzetten in een ontwerp. Dat vergt echt wel een specialisme. De fundering kan bijvoorbeeld een stuk lichter, omdat je er een lichter gebouw op zet. Als je dat niet doet, wordt een houten gebouw veel duurder. Dan benut je niet de voordelen van het bouwen in hout. Een ander groot voordeel van hout is de afwerking aan de binnenkant. Je kunt alle plafonds in het zicht laten. Het casco is dan gelijk de afwerking.”

Loods op Pampus
Woody Building Concepts werkt op het moment aan een houten loods op eiland Pampus. “Dat is wel een heel gaaf project. Mooi ook, omdat Pampus van origine zelfvoorzienend is. We moeten wel heel creatief zijn in transport en het in elkaar zetten op locatie. Er komt ook nog een circulair entreegebouw bij.”

“Met die hoge materiaalprijzen wordt hergebruik van materialen ook economisch sneller rendabel. Je kunt ook heel veel bestaande gebouwen upgraden en toekomstbestendig maken, of eigenlijk renoveren. Door het casco te laten staan en een nieuwe (geïsoleerde) gevel er om heen te zetten en de installaties aan te passen, maak je het weer een prettig gebouw om gebruik van te maken. We doen veel nieuwbouw nu, maar in de toekomst verwacht ik dat we veel meer van dat soort opdrachten gaan krijgen.