Cassandra Vugts: “We zijn de kraamkamer van interessante start-ups”  

Een grote, moderne werkplaats voor innovatief vakmanschap. Daar wil ‘SPARK Makers Zone’ in Den Bosch voor staan. Hier kan iedereen met een passie voor bouw en techniek komen experimenteren met de nieuwste materialen en technologieën.   
  
SPARK is in 2014 gestart op initiatief van vijf Brabantse partijen, waaronder de provincie, gemeente Den Bosch en bouwbedrijf Heijmans. “De toenmalige CEO van bouwbedrijf Heijmans was op zoek naar oplossingen en innovaties met duurzame materialen. Ze zochten de verbinding met o.a. de creatieve sector. En hebben toen een concept met kunstenaar en uitvinder Daan Roosegaarde opgezet, Smart Highway. Snelwegen en fietspaden kregen markeringen met ‘glow-in-the–dark’-verf”, vertelt Cassandra Vugts, managing director van SPARK Campus.  
  
“Nu zijn we ruim acht jaar verder en is er veel gebeurd. Kenmerkend voor SPARK is de vraag: hoe gaan we van praten naar doen? Dat zit in ons DNA. Zo zijn we een kraamkamer van een aantal interessante start-ups. Eén daarvan is Solarix. Zij hebben een gevelsysteem ontwikkeld, dat energie opwekt en er ook nog mooi uitziet. Het doel is om van idee naar een (schaalbare) oplossing te komen. We leggen verbindingen tussen andersdenkenden en brengen de ideeën die daaruit ontstaan een stap verder” legt Vugts uit.   
  
Bootcamp  
“Ook hebben we het programma ‘SPARK Talent’ gedraaid, waarin we young professionals uit verschillende bedrijven aan elkaar koppelden. Dat was echt heel leuk, vertelt Vugts enthousiast. “We organiseerden dan een soort bootcamp, waarin we de kandidaten een week lang ergens neerzetten en met elkaar lieten sparren. Ze hebben toen concepten bedacht rondom gezond wonen en de energietransitie. Die energie die vrijkomt als je jongeren met elkaar verbindt, is mooi om te zien. De teams bestonden uit mensen met verschillende achtergronden. Iemand vanuit een bouwbedrijf, een installatiebedrijf, de provincie, een woningcorporatie, een energiebedrijf. Ze kennen vaak de dynamiek vanuit hun eigen sector of bedrijf en juist die verbinding met anderen is dan wel heel interessant.”  
  
In de tussentijd zag Vugts ook de intrede van allerlei nieuwe technologieën in de bouwsector. En ze zag toen al dat de impact hiervan groot zou zijn. “Je ziet nu ook dat de bouw in snel tempo aan het industrialiseren is. Door digitalisering en automatisering kan je ook op een andere manier produceren, met andere materialen. We hebben toen een open source lab opgezet, waarin iedereen welkom is met zijn of haar ideeën. Eigenlijk hadden we toen gelijk een heel interessant project te pakken van een architect en een designer. Zij wilden een huis gaan bouwen in het lab. Toen dacht ik: ‘Oké, nu wordt het interessant. Het huis heet het WikiHouse, een open source concept voor zelfbouw. Op een digitaal platform kun je alle handleidingen downloaden. Zo werken we aan het ‘legoliseren’ van de bouw.”   
  
Een ander speerpunt van SPARK is talentontwikkeling. Hoe zorg je ervoor dat je de juiste mensen aan boord hebt? Ze besloot toen om het lab, wat eigenlijk als een soort experiment was opgezet, tot hoofdzaak te maken. “In 2019 zijn we opengegaan in een grote loods (1000 vierkante meter) in hartje Den Bosch, de Spoorzone. Inmiddels is dat het innovatiekwartier van Den Bosch, wat ze aan het ontwikkelen zijn. Je vindt hier robotica, 3d-printing, digitale fabricage en er wordt met verschillende materialen geëxperimenteerd. We hebben goede contacten met de Avans Hogeschool, de club van biobased bouwen. Die zitten ook bij ons in het lab.”  
 
On the fly  
“Ook hier is weer de gedachte, iedereen is welkom om zich te bekwamen in de skills. We hebben dus niet alleen studenten vanuit bouwkunde, maar ook werktuigbouwkunde, mechatronica en business innovation. Behalve die studenten, lopen er ook professionals vanuit het bedrijfsleven binnen. Iedereen heeft het altijd over een broedplaats en hybride leren. Bij ons gebeurt dat juist ‘on the fly’. Juist die toevallige ontmoetingen zijn superinteressant.”   
  
Verschillende bouwbedrijven hebben zich inmiddels aangesloten bij SPARK. We wilden ook heel graag de Smart industry hierbij betrekken. “Dat hing aan de maakindustrie, maar hebben we een aantal jaren terug ook aan de bouwindustrie weten te koppelen. En zo hebben we nu ook de status van fieldlab. Dit is ook gelijk een signaal naar de rest van de wereld dat je die crossovers moet maken.” Vanuit dat fieldlab bouwt woningcorporatie BrabantWonen met haar partners nu aan een biobased concept voor een woning, Biobased Boschveld.   
  
Vugts merkt dat er toch vaak een gat ontstaat tussen onderwijs en wat er nodig is in de markt. “Daar willen we graag op inspelen, als een soort van scharnierfunctie. We willen mensen al zo vroeg mogelijk laten kennismaken met biobased materialen. Hoe kunnen we ze in een project laten meewerken? Wat kunnen we ervan leren? Hoe houden we die kennis vast? Op het gebied van circulariteit, digitalisering en industrialisering willen we graag showcases maken om iedereen hierbij te betrekken.”  
  
Metselrobot  
“Samen met BouwLab in Haarlem zijn we ook een roadmap aan het ontwikkelen over welke modules we dan kunnen ontwikkelen en hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen daar ook in kan stappen. We kijken bijvoorbeeld ook hoe we ai (artificial intelligence) kunnen inzetten in de bouw. Dat doen we samen met de JADS Universiteit op het gebied van Data Science in Den Bosch. Daar kunnen bedrijven ook echt een case inbrengen. Zo is er bijvoorbeeld een partij die een metselrobot heeft ontwikkeld. Die gaven aan dat ze zoveel data hadden uit die robot. Daar wilden ze graag uit leren om die robot slimmer te maken. Stel je voor dat je met die robot op vijfhoog moet metselen en je hebt invloeden van wind, dat je die robot zelf leert hoe hij dan het beste die steen kan leggen.”  
  
Vugts gelooft al jaren in die kracht van technologie. Vooral ook om te kunnen versnellen in de verduurzaming. “Dat is niet per se makkelijk, de bouw- en techniekketen is best complex en niet iedereen zit dan op hetzelfde level. Maar ik denk wel dat dat nodig is en gaat gebeuren. Dat kan de keten wel wat veranderen. Je ziet het eigenlijk al in die industriële woningbouw. Nu worden ook al regionale woondeals gemaakt. Alleen in Brabant moeten al 130.000 woningen gebouwd worden. Dat moet niet alleen gaan over kwantiteit, maar ook de kwaliteit. Dan denk ik aan materialengebruik.”  
  
Vugts ziet ook dat bouwbedrijven behoefte hebben aan die koppeling met smart industry. Niet alleen vanuit het oogpunt van verduurzaming, maar ook vanwege de enorme krappe arbeidsmarkt. “Hoe zorg je er nou voor dat je in beeld komt van die talenten? Als die wereld zo gaat veranderen door die nieuwe technologieën en automatisering, hoe binden we dan die mensen aan ons? Moeten we dan gaan concurreren met de ASML’s van deze wereld? Dan denk ik gewoon: ‘een bouwbedrijf is veel leuker om bij te gaan werken en zeker als ze in de groep koplopers zitten.”   
  
Inclusie  
Vanuit SPARK worden ook programma’s gedraaid op gebied van inclusie. Mensen vanuit verschillende achtergronden mogen dan meedoen aan een project. Vughts: “Heb je passie voor techniek? Dan ben je welkom. Zo kwamen mensen vanuit de kunstacademie, zij-instromers, nieuwkomers en drop-outs langs. We draaien inmiddels de vijfde editie en daarin verzorgen bedrijven zelf een masterclass van één dag. Het komt dan ook voor dat er meteen een match is met een bedrijf. Je ziet dan mensen uitstromen naar een baan. Dat is fantastisch!”.