Bouwen met hout: voordelen, nadelen en toekomstperspectief

Hout wordt steeds populairder als bouwmateriaal en maakt een echte comeback in de bouwsector: we zitten in een “nieuwe houtbouwgeneratie”. Wat zijn voordelen, uitdagingen en best practices voor het verwerken van hout in gebouwen? We vroegen het Job Kuijpers, commercieel manager van Woody Builders.

Duurzaamheid
Eén van de belangrijkste eigenschappen van hout is de duurzaamheid, ook biedt het aanzienlijke voordelen op het gebied van energie-efficiëntie. Daarnaast draagt hout bij aan een vermindering van de CO2-uitstoot en helpt het de ecologische voetafdruk van gebouwen te verkleinen. Hout is namelijk een hernieuwbaar materiaal dat gedurende zijn hele levensduur koolstofdioxide opslaat. Dit maakt hout een uitstekende keuze voor milieubewuste bouwprojecten. Bovendien draagt houtbouw bij aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs.

Vaak denkt men bij duurzaam bouwen ook meteen aan hogere kosten. Eén van de meest gehoorde misvattingen over houtbouw is dan ook dat het duurder is dan traditionele bouwmethoden. Echter, als we rekening houden met de totale levenscycluskosten van een gebouw, blijkt houtbouw vaak kostenefficiënter. Kuijpers: “Duurzaam bouwen hoeft niet duurder te zijn. Als je kijkt naar de total cost of ownership, dan zijn de voordelen van houtbouw duidelijk zichtbaar.” Ook nieuwe initiatieven, denk bijvoorbeeld aan Construction Stored Carbon-certificaten, kunnen helpen een om een dergelijke business case, haalbaar te maken. 

Andere voordelen
“Naast duurzaamheid heeft hout als bouwmateriaal ook nog tal van andere voordelen. Bijvoorbeeld op het gebied van gezondheid en welzijn. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat houten gebouwen, op basis van biophilic design, een positieve invloed hebben op het welzijn van de gebruikers. Hout heeft een kalmerende werking en creëert een aangename en natuurlijke (werk)omgeving. Dit verhoogt de tevredenheid en productiviteit van de mensen die in deze gebouwen werken of wonen.” 

Daarnaast heeft bouwen met hout constructieve voordelen. Moderne houtproducten zoals CLT (Cross Laminated Timber) en glulam (gelamineerd hout) bieden uitstekende constructieve eigenschappen. Ze zijn licht en veelzijdig, waardoor ze geschikt zijn voor diverse bouwtoepassingen.

Een indrukwekkend voorbeeld van houtbouw is Houtlab, gerealiseerd door Woody Builders. Dit project toont de veelzijdigheid en de voordelen van bouwen met hout. Het gebouw is ontworpen met een focus op duurzaamheid en innovatieve bouwtechnieken.  De constructie bestaat uit een combinatie van CLT en glulam, wat resulteert in een robuuste en esthetisch aantrekkelijke structuur. Kuijpers voegt toe: voor de lezers die nu benieuwd zijn – neem gerust contact op voor een rondleiding.

Uitdagingen
Hoewel hout veel voordelen biedt, zijn er ook enkele uitdagingen waarmee rekening moet worden gehouden. Ook al bouwen we al eeuwen met hout, huidige wet- en regelgeving als mede kennishoudende instanties zijn hier nog niet altijd op ingesteld. Huidige normen, zoals bijvoorbeeld de MPG-score, zijn nog niet ingericht op duurzame houtbouw. Het lijkt hierdoor alsof ‘traditionele bouw’ op basis van de MPG-score per definitie duurzamer is. Er wordt onder andere vanuit een duurzame lobby hard gewerkt om hier een ommekeer in te maken, maar tot het zover is heeft dit invloed op doorlooptijden van projecten of zijn er aanvullende, kostenverhogende, eisen. 

Daarnaast blijft brandveiligheid onderwerp van gesprek. Maar dat een houten gebouw minder brandveilig is, is een misvatting zegt Kuijpers. “Moderne in hout geconstrueerde gebouwen voldoen uiteraard aan alle geldende wetten en eisen. Daarnaast brandt hout gecontroleerd en voorspelbaar, waardoor de brandweer gemakkelijker kan ingrijpen omdat ze beter kunnen inschatten hoe gevaarlijk de situatie is. Houten elementen kunnen bovendien worden ontworpen om voldoende “body” te hebben, zonder dat ze hun structurele integriteit tijdens een brand zomaar verliezen.”

Een ander aspect om rekening mee te houden zijn de akoestische eigenschappen van hout. Hout kan geluidstrillingen goed absorberen, maar vereist zorgvuldige detaillering om akoestische isolatie te garanderen. Combinaties van hout met andere materialen, zoals beton, kunnen helpen om de akoestische prestaties te optimaliseren, Woody Builders kan hier goed over meedenken, doordat zij vanaf de ontwerpfase zijn aangehaakt bij de bouw van een nieuw pand. 

Hoe te bouwen met hout
Bouwen met hout hoeft geen grotere uitdaging te zijn dan bouwen met andere materialen. Maar er zijn een aantal essentiële aandachtspunten voorafgaand aan een bouwtraject:  

1. Vroegtijdige integratie
   Om succesvol met hout te bouwen, is het essentieel om vroeg in het ontwerpproces te beginnen met het integreren van hout. Dit omvat het betrekken van alle relevante stakeholders, zoals architecten, ingenieurs en installateurs, om een geïntegreerd en optimaal ontwerp te garanderen. Kuijpers benadrukt: “Door vanaf het begin samen te werken, kunnen we de beste resultaten behalen en problemen tijdens de bouw voorkomen.”
2. Optimalisatie van de constructie 
   Het is belangrijk om de constructieve eigenschappen van hout te benutten door te kijken naar overspanningen en afmetingen die goed passen bij het materiaal. Dit is kostentechnisch een belangrijk aspect. 
3. Installatieconcepten
   Het is essentieel om goed na te denken over het installatieconcept bij houtbouw. Bij houtbouw blijven plafonds vaak in het zicht en is ruwbouw ook direct de afbouw. Dit leidt ertoe dat het installatieconcept zorgvuldig moet worden afgestemd op de constructie. 

Innovatieve toepassingen van hout
Ook in de houtbout zijn er veel nieuwe kansen en innovaties. Om te voldoen aan de veranderende eisen van overheden en klanten zijn er veel mooie ontwikkelingen die een positieve invloed hebben op bouwen met hout. 

Wanneer houtbouw alleen teveel beperkingen heeft, zoals het opnemen van dwarskrachten of wanneer het ontwerp boven een bepaalde hoogte of omvang reikt, pleit Kuijpers voor “hybride” bouw. Hierbij wordt in de constructie van een gebouw gebruik gemaakt van de sterke punten van elk materiaal. Waar hout zorgt voor een warme en uitnodigende werkomgeving, dragen beton of staal bij aan de structurele stabiliteit. Kuijpers zegt vaak: “Hout waar het kan en beton waar het moet”. En gelukkig zijn ook hier tegenwoordig duurzame varianten van beschikbaar.

Ook neemt hout in prefab bouwen een steeds grotere vlucht. Prefabricage biedt tal van voordelen, waaronder verbeterde kwaliteit en kortere bouwtijden. Houten prefab elementen worden in een gecontroleerde fabrieksomgeving geproduceerd, wat resulteert in minder bouwfouten en een efficiënter bouwproces. Onder andere door zijn gewicht leent hout zich hier uitstekend voor, daarnaast kan men in hout veel nauwkeuriger assembleren dan in beton of staalachtige producten.   

Toekomst van Houtbouw
De toekomst van houtbouw ziet er veelbelovend uit, vooral gezien de toenemende focus op duurzaamheid en milieuvriendelijkheid in de bouwsector. Steeds vaker erkent men de voordelen van hout en worden stappen genomen om het gebruik te stimuleren. Kuijpers merkt op dat daardoor de vraag toeneemt: “We zien steeds meer projecten waarbij hout de voorkeur krijgt, vanwege de duurzame eigenschappen en de positieve impact op het milieu.” 

In Nederland bijvoorbeeld, werkt de Metropoolregio Amsterdam aan initiatieven om het gebruik van hout in de bouw te bevorderen, wat een positieve invloed heeft op de markt en de acceptatie van hout als bouwmateriaal. Heel terecht: hout is een veelzijdig, duurzaam en esthetisch aantrekkelijk bouwmateriaal. Door de juiste benadering en het overwinnen van uitdagingen en het ontwikkelen van kennis, kunnen vastgoedprofessionals de voordelen van hout ten volste benutten. 

Met de expertise van Woody Builders, die diverse concepten op de plank heeft liggen én de nodige ervaring heeft opgedaan bij reeds gerealiseerde panden, wordt het bouwen met hout niet alleen een milieubewuste keuze, maar ook een economisch verantwoorde en toekomstbestendige oplossing. 

Voor meer informatie en inspiratie over houtbouw, bezoek de website van Woody Builders en ontdek hoe zij innovatieve houtbouwprojecten realiseren.